İçeriğe atla

Marie Maynard Daly

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Marie Maynard Daly
Doğum16 Nisan 1921(1921-04-16)
Corona, Queens, New York
Ölüm28 Ekim 2003 (82 yaşında)
New York
Diğer ad(lar)ıMarie Maynard Daly Clark
VatandaşlıkAmerikan
Eğitim
Kariyeri
DalıBiyokimya
Çalıştığı kurumlar
Doktora
danışmanı		Mary Letitia Caldwell

Marie Maynard Daly (16 Nisan 1921  – 28 Ekim 2003), Amerikalı biyokimyacıdır. Doktora derecesi alan ilk Afrikalı-Amerikalıdır ve Columbia Üniversitesi'nden ve Amerika Birleşik Devletleri'nde kimya bölümünden doktora derecesi alan ilk Afrikalı-Amerikalı kadındır.[1] Daly, histonların kimyası, protein sentezi, kolesterol ve hipertansiyon arasındaki ilişkiler ve kreatinin kas hücreleri tarafından alımı ile ilgili konularda araştırmalar yapmış ve önemli katkılarda bulunmuştur.[2]

Eğitimi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Daly'in mezun olduğu Hunter College, Manhattan, New York

Daly, Hunter College fakültesi tarafından yönetilen kızlara özel bir kimya lisesi olan Hunter College Lisesi'ne gitti[3] ve burada kimya okumaya da teşvik edildi. Daha sonra Flushing, New York'ta küçük ve oldukça yeni bir okul olan Queens College'a kaydoldu. Para biriktirmek için evde yaşadı ve 1942'de kimya alanında lisans derecesi ile Queens College'dan magna cum laude derecesiyle mezun oldu.[1][4][5] Daly, mezun olduktan sonra, Queens College Scholar unvanını aldı;[6] bu unvan, mezun olan sınıfın en iyi %2,5'lik kısmına verilen bir onurdur.[3]

New York Üniversitesi çizimi, yaklaşık 1833

İşgücü sıkıntısı ve savaş çabalarını desteklemek için bilim insanlarına duyulan ihtiyaç, Daly'nin New York Üniversitesi ve Columbia Üniversitesi'nde yüksek lisans ve doktora eğitimi almak üzere burslar kazanmasını sağladı.[3]

Daly, 1943 yılında mezun olduğu kimya yüksek lisansı için New York Üniversitesi'nde okurken Queens College'da laboratuvar asistanı olarak çalıştı. Queens College'da kimya öğretmeni oldu ve Mary Letitia Caldwell'in danışmanlığında Columbia Üniversitesi'nde doktora programına kaydoldu. Daly, "A Study of the Products Formed By the Action of Pancreatic Amylase on Corn Starch" (Pankreas Amilazının Mısır Nişastası Üzerinde Etkisi İle Oluşan Ürünlerin İncelenmesi) başlıklı tezini tamamlayarak 1947'de doktora derecesini aldı.[1][4][7][8]

Kariyeri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Daly, 1947'den 1948'e kadar Howard Üniversitesi'nde fizik bilimi eğitmeni olarak çalıştı ve aynı zamanda Herman Branson'un yönetimi altında araştırmalar yürüttü. Doktora sonrası araştırmasını desteklemek için Amerikan Kanser Derneği bursuyla ödüllendirildikten sonra, Alfred E. Mirsky'nin Rockefeller Enstitüsü'ndeki hücre çekirdeğini ve bileşenlerini inceleyen grubuna katıldı.[7] Bu, Daly'nin proteinlerin vücutta nasıl oluşturulduğunu incelediği Rockefeller Tıp Enstitüsü'ndeki yedi yıllık bir araştırma programının başlangıcıydı.[9] O zamanlar DNA'nın yapısı ve işlevi henüz anlaşılamamıştı.[10]

Daly, 1955 yılında Columbia Üniversitesi Doktorlar ve Cerrahlar Koleji'nde çalışmaya başladı. Quentin B. Deming ile birlikte arteriyel metabolizma üzerinde çalıştı.[1][7] Çalışmasına, 1960 yılında Deming'le birlikte geçtiği Yeshiva Üniversitesi Albert Einstein Tıp Fakültesi'nde biyokimya ve tıp alanında yardımcı doçent olarak devam etti.[7] 1958'den 1963'e kadar Amerikan Kalp Derneği'nde araştırmacı olarak da görev yaptı.[11]

Albert Einstein Koleji'ndeki son yıllarında, Daly'nin mesleki ve lisansüstü okullarda azınlık kayıtlarını artırma çabaları doğrultusunda, siyah öğrencilerin kabule hazırlanmasına yardımcı olmak için Martin Luther King -Robert F. Kennedy programının yürütülmesine yardımcı oldu.[12] Daly, 1971 yılında doçentliğe yükseldi.[7]

1975'te Daly, azınlık kadınlarının STEM alanlarında karşılaştığı zorlukları inceleyen bir konferansa katılan 30 kadın bilim insanından biriydi. Konferans, Amerikan Bilimi İlerletme Derneği tarafından düzenlenmişti. Bu konferans 1976 yılında The Double Bind: The Price of Being a Minority Woman in Science (Azınlık kadın bilim insanlarının işe alınması ve işte tutulması için önerilerde bulunan Çifte Bağ: Bilimde Azınlık Kadını Olmanın Bedeli) adlı raporun yayınlanmasıyla sonuçlandı.[5][13]

Daly, iki yıl boyunca New York Bilimler Akademisi'nin yönetim kurulu üyesi,[14] Amerikan Bilimi İlerletme Derneği ve Amerikan Kanser Derneği'nin üyesiydi. Daly, New York Sağlık Araştırma Konseyi tarafından kariyer bilimcisi olarak seçildi.

Daly, 1986 yılında Albert Einstein Tıp Fakültesi'nden emekli oldu ve 1988'de babasının anısına Queens College'da Afro-Amerikan kimya ve fizik bölümleri için bir burs kurdu.[7][15] Daly, 1999 yılında Ulusal Teknik Birliği tarafından Bilim, mühendislik ve teknoloji alanında en iyi 50 kadından biri olarak tanınmıştır.[16]

Kişisel hayatı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Daly'nin kişisel hayatı ve bilime olan motivasyonu hakkında sınırlı bilgi bulunmaktadır.[17] Daly'nin babası Ivan C. Daly, Britanya Batı Hint Adaları'ndan göç etmiş, posta memuru olarak iş bulmuş ve sonunda Washington, DC'den Helen Page ile evlenmişti [9] New York'ta yaşıyorlardı ve Daly, Corona, Queens'te doğup büyüdü.[1] Daly, Washington'daki anne tarafından büyükanne ve büyükbabasını sık sık ziyaret eder ve burada büyükbabasının geniş kütüphanesinde bilim adamları ve onların başarıları hakkında kitaplar okurdu ve Paul de Kruif'in bilim insanı olma kararını etkileyen The Microbe Hunters adlı eserinden özellikle etkilenmişti.[4]

Daly'nin bilime olan ilgisi, kimyager olmak amacıyla Cornell Üniversitesi'ne giden ancak maddi yetersizlik nedeniyle eğitimini tamamlayamayan babasından da gelmektedir.[7] Daly böylece kimya alanında uzmanlaşarak babasının tutkusunu tamamlayacaktı. Yıllar sonra Daly, kimya veya fizik alanında okuyan azınlık öğrencilerine yardımcı olmak için babasının onuruna bir Queens College burs fonu kurdu.[4]

Daly, evlenmesinin ardından Marie Maynard Daly Clark adını almıştır.[10] Eşi ise ondan önce öldü ve çiftin hiç çocukları olmadı.[17] Marie Maynard Daly Clark, 28 Ekim 2003'te New York'ta öldü.[10]

Mirası

[değiştir | kaynağı değiştir]

26 Şubat 2016'da, yeni PS360Q ilkokulunun kurucu müdürü Bay R. Emmanuel-Cooke, okulun Queens sakini onuruna "Dr. Marie M. Daly Mükemmeliyet Akademisi" olarak adlandırılacağını duyurdu.[18][19] Ek olarak Einstein Koleji, ayrıca Biyomedikal Bilimler bölümü ve Einstein Azınlık Bilim İnsanları Derneği tarafından desteklenen "Marie M. Daly Anma Kutlaması" adlı yıllık bir anma konferansı da düzenlenmektedir.[20] Marie Daly onuruna her yıl konuşmacı olarak her millet ve cinsiyetten konuk, azınlıkların bilime katkısını vurgulayan bu konferansta konuşması için davet edilmektedir.

Araştırmaları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Histonlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Daly, özellikle nükleer proteinlerle ilgileniyordu ve nükleer maddenin parçalanması ve bileşiminin belirlenmesi için yöntemler geliştirmiştir. Deneylerde önemli olan hücresel materyali hiçbirini yok etmeden veya kaybetmeden tüm bileşenlerine ayırmaktı.[21][22][23][24][25]

Daly, hücre çekirdeğinde bulunan proteinler olan histonları inceledi ve çeşitli histon fraksiyonlarının amino asit kompozisyonunu göstermeyi başardı. Daly'nin Alfred Mirsky (Amerikalı moleküler biyolog ve yazar) ile yaptığı histon çalışmaları, Albrecht Kossel tarafından tanımlanan arjinin açısından zengin histonların aksine, lizin açısından zengin histonlar için kanıt sağlamıştır.[21][22][23][24][25] O zamandan beri histonların gen ifadesinde önemli olduğu gösterilmiştir.[10] Daly'nin histonlar üzerindeki çalışması kimyanın temeli kabul edilmektedir.[2]

Proteinler ve nükleik asitler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Daly, dokuların çekirdeklerini ayırmak ve deoksipentoz nükleik asitlerdeki pürin ve pirimidinlerin baz bileşimini ölçmek için yöntemler geliştirmiştir.[2][10] Araştırmalarının sonucunda diğer şeylerin yanı sıra, "adenin, guanin, timin ve sitozin dışında kayda değer miktarlarda baz bulunmadığı" sonucuna varmıştır.[26]

Daly, "sitoplazmik ribonükleoproteinleri"nin (Endoplazmik retikulum) üzerinde küçük ve yoğun şekilde bulunur) protein sentezindeki rolünü de içeren protein sentezini de araştırmıştır ve[10][27][28] radyoaktif işaretli amino asit glisin kullanarak farelerde beslenme ve açlık koşullarında protein metabolizmasının nasıl değiştiğini ölçmüştür. Bu deney, radyoaktif işaretli glisinin hücre çekirdeğine alınırken sitoplazmanın aktivitesini izlemesine olanak sağladı.[7]

1953'te Watson ve Crick DNA'nın yapısını tanımlamıştır. Bu çalışmasıyla 1962'de Nobel Ödülü'nü alan Watson, Daly'nin "Ribonükleoproteinin protein sentezindeki rolü" konulu makalelerinden birinin çalışmasına katkıda bulunduğunu belirtmiştir.[10][27][29] 1953'ten sonra hücre çekirdeği araştırma alanı finansman desteği fırsatlarıyla doldu.[7]

Kolesterol ve hipertansiyon

[değiştir | kaynağı değiştir]

Daly ve meslektaşları, beslenmeyi kalp ve dolaşım sistemlerinin sağlığıyla ilişkilendiren ilk çalışmalardan bazılarını yapmış ve kolesterol, şeker ve diğer besinlerin etkisini araştırmışlardır.Daly, hipertansiyonun aterosklerozun öncüsü olduğunu ilk tespit eden,[11] ve kolesterol ile tıkanmış arterler arasındaki ilişkiyi tanımlayan ilk kişidir.[30] Bu tespiti kalp krizlerinin nasıl oluştuğunu anlamada önemli bir keşiftir.[9][10]

Daly, özellikle hipertansiyonun dolaşım sistemini nasıl etkilediğiyle ilgileniyordu. Diyette yüksek kolesterol alımının atardamarların tıkanmasına yol açtığını ve hipertansiyonun bu etkiyi hızlandırdığını göstermiştir. Diyetin hipertansiyon üzerindeki etkilerini araştırmış ve hem kolesterol hem de şekerin hipertansiyonla ilişkili olduğunu bulmuştur.[9][10][31][32][33][34] Daly, yaşlanmayı araştırırken, yaşlanmaya bağlı düz kas hipertrofisinin hipertansiyon ve aterosklerozda nedensel bir rol oynayabileceğini öne sürmüştür.[35] Daly ayrıca sigara dumanının akciğerler ve hipertansiyon üzerindeki etkilerini araştıran ilk araştırmacılardan biridir.[36][37]

Kreatin

[değiştir | kaynağı değiştir]

1970'lerde Daly, kasın enerji geri dönüşüm sistemlerinde önemli bir araştırma konusu olan kreatinin kas hücreleri tarafından alımını incelemeye başladı. 1980'de yayınladığı Uptake of Creatine by Cultured Cells ("Kültürlenmiş Hücreler Tarafından Kreatinin Alınması") yazısında kas dokularının kreatini en iyi emdiği koşulları tanımlamıştır.[10][38]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b c d e Kessler, James; Kidd, J.S.; Kidd, Renee; Morin, Katherine A. (1996). Distinguished African-American Scientists of the 20th Century. Phoenix, AZ: Oryx Press. s. 57. ISBN 9780897749558. Erişim tarihi: 21 Mart 2018. 
  2. ^ a b c "Marie M. Daly PhD Memorial Lecture". Albert Einstein College of Medicine. 14 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2018. 
  3. ^ a b c Brown, Jeannette E. (2012). African American women mists 911. New York: Oxford University Press. ISBN 978-0199742882. OCLC 761692608. 
  4. ^ a b c d "Marie Maynard Daily". Science History Institute. June 2016. 30 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2018. 
  5. ^ a b Collins, Sibrina Nichelle (7 Ağustos 2017). "Unsung: Marie Maynard Daly". UnDark. 11 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2018. 
  6. ^ "Dr. Marie Maynard Daly: The First African-American PhD. in Chemistry". On the Shoulders of Giants. 5 Ocak 2018. 7 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2018. 
  7. ^ a b c d e f g h i Grinstein, Louise S.; Rose, R. K.; Rafailovich, M. H. (1993). Women in chemistry and physics: a biobibliographic sourcebook. 1. publ. Westport, Conn.: Greenwood Press. s. 149. ISBN 9780313273827. 
  8. ^ Brown, Mitchell C. (1996). "Marie Maynard Daly: Biochemist". The Faces of Science: African-Americans in the Sciences. 23 Ekim 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2018. 
  9. ^ a b c d "Marie M. Daly". Biography. A&E Television Networks. 20 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2018. "Marie M. Daly" 20 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Biography. A&E Television Networks. Retrieved 21 March 2018.
  10. ^ a b c d e f g h i j DeBakcsy, Dale (28 Şubat 2018). "Marie Maynard Daly (1921–2003), America's First Black Woman Chemist". Women You Should Know. 13 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2018. DeBakcsy, Dale (February 28, 2018). "Marie Maynard Daly (1921–2003), America's First Black Woman Chemist" 13 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Women You Should Know. Retrieved 8 November 2018.
  11. ^ a b Spangenburg, Ray; Moser, Kit (2003). African Americans in science, math, and invention. New York: Facts on File, Inc. ss. 55-56. ISBN 9781438107745. Erişim tarihi: 8 Kasım 2018. Spangenburg, Ray; Moser, Kit (2003). African Americans in science, math, and invention. New York: Facts on File, Inc. pp. 55–56. ISBN 9781438107745. Retrieved 8 November 2018.
  12. ^ "Black History Month - Marie Daly". The Researcher's Gateway (İngilizce). 7 Mart 2019. 30 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2022. 
  13. ^ Malcom, Shirley Mahaley; Quick Hall, Paula; Brown, Janet Welsh (1976). The Double Bind: The Price of Being a Minority Woman in Science. Report of a Conference of Minority Women Scientists, Arlie House, Warrenton, Virginia (PDF). Warrenton, Virginia: Arlie House. s. 63. 15 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Kasım 2018. 
  14. ^ "#IAmNYAS Historical Edition: Marie Maynard Daly". The New York Academy of Sciences. 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2021. 
  15. ^ "Ivan C. and Helen H. Daly Scholarship Endowment". 26 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2020. 
  16. ^ Demetria Irwin (7 Mart 2016). "[Unsung Sheroes] Dr. Marie Maynard Daly, a Trailblazer in Medical Research". Ebony. 20 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2018. 
  17. ^ a b Scudellari, Megan (2 Mart 2022). "Marie Maynard Daly was a trailblazing biochemist, but her full story may be lost". Science News. 2 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2022. 
  18. ^ "PS 360Q PTA The Dr. Marie M. Daly Academy of Excellence". PTBoard. 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2018. 
  19. ^ Bossing, Jan. "Marie M. Daly, first African-American woman to earn a Ph.D. in chemistry". Amazing Women. 16 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2016. 
  20. ^ "Marie M. Daly PhD Memorial Celebration". www.einsteinmed.edu. 27 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2022. 
  21. ^ a b Jean Brachet ve Alfred E. Mirsky (1959). The Cell: Biochemistry, Physiology, Morphology. New York: Academic Press. ss. 196, 230, 257. ISBN 9781483216546. Erişim tarihi: 8 Kasım 2018. 
  22. ^ a b Harris Brusch (1965). Histones and other nuclear proteins. Academic Press. ss. 13-15, 76-77. ISBN 9780123955937. Erişim tarihi: 8 Kasım 2018. 
  23. ^ a b M. M. Daly ve A.E. Mirsky, MM (20 Ocak 1955). "Histones with high lysine content". The Journal of General Physiology. 38 (3): 405-13. doi:10.1085/jgp.38.3.405. PMC 2147486 $2. PMID 13221780. 
  24. ^ a b M. M. Daly, V. G. Allfrey ve A. E. Mirsky (Kasım 1952). "Uptake of glycine-N15 by components of cell nuclei". The Journal of General Physiology. 36 (2): 173-9. doi:10.1085/jgp.36.2.173. PMC 2147362 $2. PMID 13011275. 
  25. ^ a b M.M. Daly, A. E. Mirsky ve H. Ris (20 Mart 1951). "The amino acid composition and some properties of histones". The Journal of General Physiology. 34 (4): 439-50. doi:10.1085/jgp.34.4.439. PMC 2147226 $2. PMID 14824510. 
  26. ^ M. M. Daly (20 Mayıs 1950). "Purine and Pyrimidine Contents of Some Desoxypentose Nucleic Acids". The Journal of General Physiology. 33 (5): 497-510. doi:10.1085/jgp.33.5.497. PMC 2147206 $2. PMID 15422104. 
  27. ^ a b V. Allfrey, M. M. Daly ve A. E. Mirsky (20 Kasım 1953). "Synthesis of protein in the pancreas. II. The role of ribonucleoprotein in protein synthesis". The Journal of General Physiology. 37 (2): 157-75. doi:10.1085/jgp.37.2.157. PMC 2147435 $2. PMID 13109153. 
  28. ^ VG Allfrey, M. M. Daly ve A. E. Mirsky (20 Ocak 1955). "Some observations on protein metabolism in chromosomes of non-dividing cells". The Journal of General Physiology. 38 (3): 415-24. doi:10.1085/jgp.38.3.415. PMC 2147482 $2. PMID 13221781. 
  29. ^ Watson, James. "James Watson – Nobel Lecture". NobelPrize.org. Nobel Media. 22 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2018. 
  30. ^ D. N. Lee (Temmuz 6, 2014). "You Should Know: Dr. Marie Daly". Scientific American. 20 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2018. 
  31. ^ Edward D. Freis (Mayıs 1969). "Hypertension and Atherosclerosis" (PDF). The American Journal of Medicine. 46 (5): 735-740. doi:10.1016/0002-9343(69)90024-2. PMID 4892339. 21 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Kasım 2018. 
  32. ^ Deming, EH. Mosbach, M Bevans, M. M. Daly, LL Abell, E. Martin, LM Brun, E Halpern, R. Kaplan, QB (1 Nisan 1958). "Blood pressure, cholesterol content of serum and tissues and atherogenesis in the rat". The Journal of Experimental Medicine. 107 (4): 581-98. doi:10.1084/jem.107.4.581. PMC 2136835 $2. PMID 13513919. 
  33. ^ Q.B. Deming, L.M. Brun, R. Tiger, M.M. Daly, J. Bloom, M. Schechter (1961). "Hypertension, Recent Advances". The Second Hahnemann Symposium on Hypertensive Disease. Philadelphia: Lea & Febiger. ss. 160-. 
  34. ^ M. M. Daly (1 Ekim 1963). "Cholesterol Concentration and Cholesterol Synthesis in Aortas of Rats with Renal Hypertension". Journal of Clinical Investigation. 42 (10): 1606-1612. doi:10.1172/JCI104845. PMC 289439 $2. PMID 14074354. 
  35. ^ Kritchevky, David (1975). Lipids, Lipoproteins, and Drugs. New York and London: Plenum Press. s. 295. ISBN 9781468432589. 
  36. ^ "Marie Maynard Daly, biochemist". The Valentina Project. Nisan 2014. 14 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2018. 
  37. ^ Sung Suh Park (1 Haziran 1977). "An Animal Model of Cigarette Smoking in Beagle Dogs Correlative Evaluation of Effects on Pulmonary Function, Defense, and Morphology". American Review of Respiratory Disease. 115 (6): 971-9. doi:10.1164/arrd.1977.115.6.971. PMID 262108. 7 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2018. 
  38. ^ M. M. Daly; Seifter, Sam (Ağustos 1980). "Uptake of creatine by cultured cells". Archives of Biochemistry and Biophysics. 203 (1): 317-324. doi:10.1016/0003-9861(80)90182-4. PMID 740603. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Marie_Maynard_Daly&oldid=32991845" sayfasından alınmıştır